Hoofdstuk 5: Voeding en Voedingssupplementen voor Kippen
Hoofdstuk 5: Voeding en Voedingssupplementen voor Kippen
Voeding is een essentieel onderdeel van het houden van gezonde kippen. Een uitgebalanceerd dieet zorgt ervoor dat kippen alle benodigde voedingsstoffen binnenkrijgen om sterk en productief te blijven. In dit hoofdstuk bespreken we alles over de ideale voeding voor kippen, inclusief voedingssupplementen en gezonde traktaties die kunnen bijdragen aan hun welzijn en eierproductie.
Basisbehoeften van Volledige Kippenvoeding
Kippen zijn omnivoren en hebben een gevarieerd dieet nodig dat bestaat uit eiwitten, koolhydraten, vetten, vitaminen en mineralen. Elk van deze voedingsstoffen speelt een belangrijke rol in het lichaam van de kip en draagt bij aan hun gezondheid, groei en eierproductie.
De vijf belangrijkste componenten van kippenvoeding:
- Eiwitten: Voor spierontwikkeling en de productie van eieren. Eiwitten zijn het belangrijkste voor een kippen, omdat ook de veerpennen van kippen voor meer dan 70% uit eiwit bestaat. Daarnaast is het een voedingsstof die onmisbaar is bij de eierproductie, de groei en het algemene functioneren van kippen.
- Koolhydraten: Deze leveren de energie die kippen nodig hebben om te bewegen, te scharrelen en te groeien.
- Vetten: Vetten zijn een energiebron en helpen bij de opname van vetoplosbare vitaminen zoals vitamine A, D en E.
- Vitaminen en Mineralen: Essentieel voor een goede werking van het immuunsysteem en voor de algehele gezondheid van de kip. Naast alle belangrijke vitamines en mineralen zoals calcium en fosfor zorgen ervoor dat je kippen geen eieren leggen met dunne eierschaal of windeieren gaan leggen.
- Water: Water is cruciaal voor alle lichaamsfuncties en moet altijd vers en schoon beschikbaar zijn.
Soorten Kippenvoer en hun Voordelen
Er zijn verschillende soorten voer beschikbaar die zijn afgestemd op de specifieke behoeften van kippen. Het kiezen van het juiste type voer hangt af van de leeftijd, het ras en het doel van de kippen (bijvoorbeeld eierproductie, vleesproductie of sierkippen).
Legkorrels en Legmeel
Legkorrels en legmeel zijn speciaal samengesteld voor legkippen en bevatten een uitgebalanceerde mix van voedingsstoffen die kippen nodig hebben om regelmatig eieren te leggen. Dit voer is rijk aan eiwitten, calcium en mineralen die belangrijk zijn voor sterke eierschalen en een gezond verenkleed.
Voordelen van legkorrels en legmeel:
- Bevordert eierproductie: Het hoge eiwit- en calciumgehalte ondersteunt de eiproductie en de kwaliteit van de eierschalen.
- Gemakkelijk verteerbaar: Legkorrels zijn zo samengesteld dat kippen ze makkelijk kunnen verteren, wat hun energiepeil op peil houdt.
- Handige porties: Door de korrel- of meelvorm kunnen kippen het voer gemakkelijk opnemen, zonder dat er veel verspilling is.
Scharrelvoer en Granen
Scharrelvoer is een natuurlijker voer en bevat een mix van verschillende granen en zaden. Dit voer stimuleert het natuurlijke scharrelgedrag van kippen en is ideaal voor kippen met toegang tot een vrije uitloop.
Voordelen van scharrelvoer:
- Stimuleert natuurlijk gedrag: Scharrelvoer moedigt kippen aan om te scharrelen en te foerageren, wat hun mentale welzijn ten goede komt.
- Afwisseling in het dieet: Granen en zaden bieden variatie in hun dieet, wat bijdraagt aan hun algehele gezondheid.
- Gezond gewicht: Scharrelvoer bevat meestal een lager eiwitgehalte, waardoor het geschikt is voor kippen die minder actief eieren leggen en voor sierkippen.
Eiwitrijke Kippensnacks en belangrijke Supplementen
Voor kippen in de rui of in koude seizoenen, waarin hun energiebehoefte toeneemt, kunnen extra eiwitrijke voedingsbronnen nuttig zijn. Meelwormen, Nutri Worms, Krachtmix en andere eiwitbronnen dragen bij aan een gezond verenkleed en voldoende energie.
Voordelen van eiwitsupplementen:
- Ondersteunt verenontwikkeling: Tijdens de rui kan een extra bron van eiwitten helpen om nieuwe veren sneller en sterker te laten groeien.
- Verhoogde energie: Eiwitrijke voeding zorgt ervoor dat kippen de wintermaanden energiek doorkomen.
- Gemakkelijk te combineren: Meelwormen of gekookte eieren kunnen eenvoudig als aanvulling worden gegeven naast het dagelijkse voer.
Het Belang van Supplementen en Mineralen
Naast het basisvoer hebben kippen baat bij supplementen en mineralen die hun gezondheid en eierproductie ondersteunen. Kippen die buiten scharrelen krijgen veel van hun voedingsstoffen uit de natuur, maar extra supplementen kunnen helpen om eventuele tekorten aan te vullen.
Kalkgrit en Schelpengrit
Kalkgrit is essentieel voor legkippen omdat het calcium levert dat nodig is voor sterke eierschalen. Zonder voldoende calcium kunnen kippen zachte of gebarsten eieren leggen, wat zowel hun gezondheid als de kwaliteit van de eieren kan aantasten.
Voordelen van kalkgrit:
- Versterkt eierschalen: Kalkgrit zorgt ervoor dat de schalen van eieren stevig zijn en minder snel breken.
- Ondersteunt botgezondheid: Calcium is ook belangrijk voor sterke botten, vooral bij oudere kippen.
- Gemakkelijk te doseren: Kalkgrit kan in een aparte bak worden gegeven, zodat kippen er naar behoefte van kunnen eten.
Diatomeeënaarde
Diatomeeënaarde is een natuurlijk poeder dat vaak wordt gebruikt om parasieten te bestrijden. Kippen kunnen diatomeeënaarde opnemen om inwendige parasieten te helpen bestrijden, en het poeder kan ook worden toegevoegd aan het stofbad om uitwendige parasieten zoals mijten te voorkomen.
Voordelen van diatomeeënaarde:
- Natuurlijke parasietenbestrijding: Het poeder helpt bij de bestrijding van bloedluizen en andere parasieten op natuurlijke wijze.
- Toevoeging aan stofbaden: Kippen kunnen zich reinigen en zichzelf beschermen tegen mijten door stofbaden met diatomeeënaarde.
- Ondersteunt spijsvertering: Bij inwendig gebruik kan diatomeeënaarde helpen om de spijsvertering te verbeteren en het darmkanaal schoon te houden.
Multivitaminen en Andere Supplementen
Voor kippen die extra ondersteuning nodig hebben, zoals jonge kuikens of kippen in stressvolle omstandigheden (zoals verhuizing of ziekte), kunnen multivitaminen en mineralensupplementen een goede aanvulling zijn. Deze supplementen bevatten een mix van belangrijke vitaminen en mineralen die kippen ondersteunen in hun groei, ontwikkeling en algemene gezondheid.
Voordelen van multivitaminen:
- Versterkt immuunsysteem: Multivitaminen ondersteunen het immuunsysteem van kippen, wat vooral belangrijk is bij kuikens en oudere kippen.
- Ondersteunt eierproductie: Supplementen zoals vitamine D en E dragen bij aan de eierproductie en zorgen voor een hogere kwaliteit van de eieren.
- Gemakkelijk toe te voegen aan water: Veel multivitaminesupplementen kunnen in het drinkwater opgelost worden, waardoor het eenvoudig is om te geven.
Traktaties en Gezonde Snacks voor Kippen
Hoewel het belangrijkste deel van het dieet van kippen uit hun basisvoer en supplementen bestaat, kunnen traktaties een leuke afwisseling zijn en extra voedingsstoffen bieden. Het is echter belangrijk om traktaties met mate te geven, zodat ze het dieet niet uit balans brengen.
Gezonde Traktaties voor Kippen
Er zijn verschillende natuurlijke traktaties die kippen lekker vinden en die bovendien voedzaam zijn. Hieronder een aantal voorbeelden:
- Groenten: Wortels, spinazie, pompoen, broccoli en courgette zijn rijk aan vitaminen en vezels.
- Fruit: Fruit zoals bessen, appel (zonder pitten), en watermeloen kunnen met mate gegeven worden als zomerse traktatie.
- Eiwitrijke snacks: Gekookte eieren, meelwormen en sprinkhanen zijn uitstekende eiwitbronnen, vooral in tijden van hoge energiebehoefte.
Wat te vermijden
Niet alle etenswaren zijn veilig voor kippen. Vermijd voedingsmiddelen die schadelijk kunnen zijn, zoals:
- Rauwe aardappelschillen: Deze bevatten solanine, een giftige stof voor kippen.
- Avocado: De schil en pit van avocado zijn giftig voor kippen.
- Geraffineerd voedsel: Snoep, zout voedsel en sterk bewerkt voedsel kunnen schadelijk zijn voor kippen.
Het Belang van Water
Water is cruciaal voor kippen, vooral tijdens warme dagen. Een tekort aan water kan leiden tot gezondheidsproblemen en verminderde eierproductie. Zorg ervoor dat er altijd vers en schoon water beschikbaar is en controleer de waterbakken dagelijks.
Tips voor het aanbieden van water:
- Gebruik een drinkwatersysteem: Dit helpt om het water langer schoon te houden.
- Ververs dagelijks: Door het water elke dag te verversen voorkom je dat bacteriën en algen zich ophopen.
- Extra water in de zomer: Op warme dagen drinken kippen meer, dus zorg voor een extra waterbak of ververs het vaker.
Door te zorgen voor een uitgebalanceerd dieet, de juiste supplementen en voldoende schoon water, creëer je een sterke basis voor gezonde, gelukkige kippen. Een goede voeding ondersteunt niet alleen hun fysieke gezondheid, maar bevordert ook hun energie en natuurlijke gedrag. Met aandacht voor hun voedingsbehoeften zullen je kippen je belonen met heerlijke eieren en een levendige aanwezigheid in de tuin.
Speciale Voedingsbehoeften van Legkippen
Legkippen hebben specifieke voedingsbehoeften omdat zij veel energie en voedingsstoffen verbruiken tijdens de productie van eieren. Een goed uitgebalanceerd dieet helpt hen om regelmatig eieren te leggen en voorkomt gezondheidsproblemen zoals broze eierschalen of een afname in energie.
Calcium voor Sterke Eierschalen
Calcium is misschien wel de belangrijkste voedingsstof voor legkippen, omdat het nodig is voor de productie van sterke eierschalen. Een tekort aan calcium kan leiden tot dunne, breekbare schalen of zelfs het volledig ontbreken van de schaal. Het toevoegen van kalkgrit of oestergrit is een eenvoudige manier om het calciumgehalte te verhogen.
Hoe calcium toe te voegen aan het dieet van legkippen:
- Kalkgrit en oestergrit: Plaats een bakje met kalk- of oestergrit in het hok, zodat kippen er naar behoefte van kunnen eten.
- Groene bladgroenten: Groenten zoals spinazie, boerenkool en broccoli bevatten van nature calcium en zijn een gezonde aanvulling op hun dieet.
- Commerciële legkorrels: Veel legkorrels bevatten al extra calcium, maar het is altijd goed om te controleren of het gehalte voldoet aan de aanbevelingen.
Eiwitten voor Energie en Groei
Eiwitten zijn essentieel voor de groei, veerkracht en spierontwikkeling van kippen. Voor legkippen speelt eiwit een belangrijke rol, vooral tijdens de rui, wanneer ze extra energie nodig hebben om nieuwe veren te laten groeien. Meelwormen, gekookte eieren en sojabonen zijn goede eiwitbronnen die kippen graag eten.
Tips om eiwitten aan te vullen:
- Meelwormen: Dit is een populaire traktatie rijk aan eiwitten en wordt door kippen zeer gewaardeerd.
- Gekookte eieren: Dit klinkt misschien vreemd, maar kippen profiteren van de eiwitten in gekookte eieren. Hak ze in kleine stukjes en bied ze met mate aan.
- Peulvruchten: Ongezoete bonen, linzen en erwten zijn ook goede eiwitbronnen, maar zorg ervoor dat ze gekookt zijn om schadelijke stoffen te neutraliseren.
Vitamine D voor Optimale Calciumopname
Vitamine D speelt een cruciale rol bij de opname van calcium in het lichaam van de kip. Een tekort aan vitamine D kan leiden tot zwakke botten en slechte eischalen. Kippen die veel buiten scharrelen, krijgen vitamine D van het zonlicht, maar in de wintermaanden kan een supplement nuttig zijn.
Hoe vitamine D toe te voegen:
- Natuurlijke blootstelling aan zonlicht: Laat kippen zoveel mogelijk buiten scharrelen, vooral tijdens zonnige dagen.
- Visolie: Kleine hoeveelheden visolie kunnen toegevoegd worden aan het voer voor een vitamine D-boost.
- Multivitaminesupplement: Er zijn multivitaminen beschikbaar die vitamine D bevatten, en deze kunnen eenvoudig door het drinkwater gemengd worden.
Voedingsbehoeften tijdens de Ruitijd
Tijdens de rui verliezen kippen hun oude veren en groeien er nieuwe veren aan. Dit proces vraagt veel energie en eiwitten, omdat veren grotendeels uit eiwitten bestaan. Kippen in de rui hebben dus een dieet nodig dat rijker is aan eiwitten dan normaal.
Aanpassingen in het dieet tijdens de rui:
- Verhoog het eiwitgehalte: Voeg extra eiwitten toe aan hun dieet, zoals zonnebloempitten, gekookte eieren en meelwormen.
- Gebruik speciaal ruivoer: Sommige diervoedermerken bieden voer dat speciaal is samengesteld voor kippen in de rui, met een hoger eiwitgehalte en extra vitaminen.
- Verminder afleidingstraktaties: Houd traktaties met veel koolhydraten zoals brood en graan beperkt, zodat kippen zich volledig kunnen richten op het binnenkrijgen van eiwitten.
Seizoensgebonden Aanpassingen in het Dieet
Kippen hebben in verschillende seizoenen uiteenlopende behoeften. Het is belangrijk om hun dieet hierop aan te passen, zodat ze in alle weersomstandigheden gezond blijven.
Voeding in de Zomer
In de zomer drinken kippen meer water en hebben ze baat bij een dieet dat hen helpt om af te koelen. Lichte, waterige traktaties zoals komkommer en watermeloen helpen bij hydratatie en zorgen voor verkoeling op warme dagen.
Zomertips voor voeding:
- Vers water: Zorg ervoor dat er altijd voldoende vers en koel water beschikbaar is, en voeg eventueel ijsblokjes toe op warme dagen.
- Waterige groenten en fruit: Geef komkommer, sla, en watermeloen om hen gehydrateerd te houden.
- Beperk vetrijke voeding: In de zomer kunnen vetrijke traktaties zoals maïs beter beperkt worden, omdat ze meer energie leveren dan in warme periodes nodig is.
Voeding in de Winter
Tijdens de winter hebben kippen extra energie nodig om warm te blijven. Een dieet dat rijker is aan koolhydraten en vetten helpt hen om een gezond lichaamsgewicht te behouden en voldoende energie te hebben om de kou te trotseren.
Wintertips voor voeding:
- Graanmixen: Geef graan en maïs in de namiddag. Dit verhoogt de lichaamstemperatuur en houdt de kippen warm gedurende de nacht.
- Verschillende vetbronnen: Vetrijke voeding zoals zonnebloempitten en haver helpt kippen om voldoende energie binnen te krijgen.
- Warm water: Ververs het water regelmatig, zodat het niet bevriest. Je kunt ook gebruik maken van verwarmde drinkbakken.
Het Belang van Water en Hydratatie
Water is een absolute noodzaak voor kippen, en ze drinken dagelijks een verrassend grote hoeveelheid. Zonder voldoende water kunnen kippen snel uitdrogen, wat ernstige gezondheidsproblemen kan veroorzaken. Het is belangrijk om te zorgen voor een constante aanvoer van vers, schoon water, ongeacht het seizoen.
Tips voor het aanbieden van water:
- Gebruik automatische drinkbakken: Dit helpt om het water vers te houden en voorkomt dat er vuil of zaagsel in terechtkomt.
- Controleer op bevriezing: In de winter kunnen drinkbakken snel bevriezen, dus overweeg verwarmde drinksystemen.
- Ververs dagelijks: Vers water is essentieel om bacteriegroei te voorkomen en de kippen gezond te houden.
Voedingsmythes bij Kippen
Er zijn verschillende mythes over wat kippen wel en niet kunnen eten. Om verwarring te voorkomen, is het goed om de feiten en fabels te kennen.
Veelvoorkomende mythes ontkracht:
- Mythe: Kippen mogen geen citrusvruchten eten.
- Feit: Hoewel sommige kippen citrusvruchten niet lekker vinden, zijn kleine hoeveelheden niet schadelijk. Overmatig citrus kan echter wel de smaak van eieren beïnvloeden.
- Mythe: Kippen mogen geen aardappelen eten.
- Feit: Kippen kunnen gekookte aardappelen eten, maar vermijd rauwe schillen vanwege de schadelijke stof solanine.
- Mythe: Knoflook en ui maken eieren vies van smaak.
- Feit: Knoflook en ui kunnen de smaak van eieren licht beïnvloeden, maar zijn niet schadelijk in kleine hoeveelheden en worden soms zelfs gebruikt om het immuunsysteem te versterken.
Gezonde Traktaties en Afwisseling in het Dieet
Traktaties bieden niet alleen variatie in het dieet van kippen, maar ze dragen ook bij aan hun mentale welzijn door hen iets leuks om op te focussen te geven. Zorg er echter voor dat traktaties niet meer dan 10% van hun totale voeding uitmaken, om de balans van hun dieet niet te verstoren.
Populaire traktaties voor kippen:
- Maïs: Een geweldige energiebron, vooral in koude seizoenen. Geef het bij voorkeur aan het einde van de dag.
- Luzerne: Rijk aan vezels en eiwitten, ideaal voor legkippen.
- Ongezouten zonnebloempitten: Een uitstekende bron van vetten en eiwitten, vooral in de wintermaanden.
Een Voedingsschema voor Optimaal Welzijn
Het opstellen van een voedingsschema helpt om de kippen regelmatig en uitgebalanceerd te voeren. Een vaste routine geeft hen rust en zorgt ervoor dat ze op vaste tijden gevoed worden, wat helpt om gezondheidsproblemen te voorkomen.
Voorbeeldschema voor dagelijkse kippenvoeding:
- Ochtend: Geef legkorrels of scharrelvoer en vul de waterbakken met vers water.
- Middag: Bied wat extra traktaties aan zoals groenten of fruit.
- Namiddag: Voeg extra kalkgrit toe en geef in de winter graan voor extra energie.
Met een uitgebalanceerd dieet, de juiste supplementen en gezonde traktaties ondersteun je de gezondheid en productiviteit van je kippen. Door goed op hun voedingsbehoeften te letten, zorg je ervoor dat je kippen niet alleen gelukkiger, maar ook gezonder zijn. Een goed voedingsplan draagt bij aan een sterk immuunsysteem en zorgt ervoor dat je kippen het hele jaar door in topconditie blijven.