Coccidiose

Coccidiose is een darmstoornis die veroorzaakt wordt door de Eimeria-parasiet. Deze parasieten veroorzaken matige tot ernstige schade aan de darmen, waardoor het verteringsproces bij pluimvee ernstig beïnvloed kan worden.

 Daarnaast kunnen de darmen de beschermende functie verliezen tegen andere ziekteverwekkers. De kans op bijkomende infecties, zoals Clostridium wordt hierdoor groter.

De gevolgen van de darmschade kan variëren, van een vertraging in de groei tot in het ergste geval, directe sterfte. Dit is afhankelijk van de ernst van de infectie, welke Eimeria-variant en hoe goed het afweersysteem van de kuikens en kippen is.

Er kunnen zeven varianten van de Eimeria-parasiet voorkomen bij je kippen. Bij kuikens spelen vooral Eimeria aceryulina, Eimeria maxima en Eimeria tenella een rol. Daarnaast kunnen kuikens wel met meerdere Eimeria-varianten tegelijk besmet zijn. Wanneer er sectie verricht wordt zijn er vaak ontstekingen te zien aan de dikke en dunne darm.

Coccidiose is geen zoönosen en dit betekent dat het niet overdraagbaar is vanuit kippen naar mensen. Nadat kippen een coccidiose infectie hebben overleefd zijn ze vervolgens immuun voor de Eimeria-variant waarmee ze besmet zijn geweest.

Symptomen Coccidiose

Het herkennen van coccidiose kan een behoorlijke uitdaging zijn. Kippen zijn over het algemeen dieren die niet duidelijk laten blijken dat ze zich ziek voelen totdat het vaak (te) laat is. Houd daarom vooral bij kuikens de volgende symptomen goed in de gate.

• Krijgen een steeds blekere kop
• De darmen kunnen opgezet zijn en pijnlijk zijn bij aanraking van de buik
• Laten hun vleugels hangen
• Het verenkleed wordt ruw
• Verlies van drink en eetlust
• De ontlasting kan verkleuren en bloederig zijn
• De ontlasting kan slijmerig worden
• Kippen en kuikens worden lusteloos en gaan bol zitten
• Zijn minder alert (reageren later op geluid van een voerbak en dutten vervolgens weer in)

Gevolgen van Coccidiose

De gevolgen van een coccidiose besmetting kunnen erg verschillen en zijn afhankelijk van de mate en de soort van besmetting. De meeste schade wordt in de darmwand aangericht. Door de schade aan de darmwand, gaan eiwitten lekken, die een voedingsbron vormen voor o.a. clostridium. Bij zwaardere besmettingen kunnen ook darmontstekingen ontstaan met energieverlies en een verminderde weerstand van het kuiken als gevolg.

In beide gevallen wordt de opname van voedingsstoffen slechter en stijgt de kans op uitval. Ook de kwaliteit van de bodembedekking zal verslechteren en regelmatig vervangen moeten worden. Wanneer dit niet gebeurd komt het welzijn van de dieren nog meer in gedrang en kunnen er o.a. (huid)ontstekingen aan poten en voetzolen ontstaan.

Besmetting en Verspreiding Coccidiose

De "eitjes" (oöcysten) van de verschillende coccidiose soorten kunnen in principe altijd aanwezig zijn wanneer er kippen gehouden worden. Ze kunnen via wilde vogels, de lucht of via de onderkant van schoenen het verblijf in komen.

Coccidiose leidt alleen tot ziekte wanneer de infectiedruk te hoog is of wanneer de weerstand van de kippen en kuikens onvoldoende is. 

De eitjes van coccidiose (oöcysten) zijn uitermate resistent en kunnen jarenlang overleven buiten het lichaam en daarom altijd een bedreiging vormen.

Voorkomen Coccidiose

Bij vochtig en warm weer is kans op een coccidiose-uitbraak het grootste. Zelfs de locatie van de waterbak speelt hierin al een grote rol.

Op de volgende dingen moet je letten als je coccidiose wilt (proberen) te voorkomen;

• Plaats de waterbak altijd op een waterdoorlatende (bijvoorbeeld gaas) bodem, zodat gemorst water niet opgedronken kan worden.
• Zorg voor genoeg ruimte. Te veel dieren per vierkante meter vergroot de kans op een coccidiose uitbraak
• Voorkom zoveel mogelijk stress, hierdoor verslechtert de weerstand en zijn kippen meer vatbaar voor coccidiose.
• Geef goede kwaliteit voeding en de juiste supplementen
• Zorg voor goede hygiëne
• Vervang bodembedekking op tijd en zorg dat dit niet te vochtig wordt

Coccidiose Vaccinatie

Het doel van een coccidiose-vaccinatie is het opbouwen bescherming in een vroeg stadium om de infectiedruk zo laag mogelijk te kunnen houden. Op die manier kunnen kuikens al hun energie in het volgende stadium steken in een optimale groei.

Wil je graag je kuikens beschermen met een coccidiose-vaccinatie? Neem dan contact op met je lokale pluimveearts voor meer informatie.

Dieren behandelen na Coccidiose-uitbraak

Wanneer je een groot vermoeden hebt dat je kuikens last hebben van een coccidiose-uitbraak, dan is het belangrijk om zo snel mogelijk te handelen.

• Zorg ervoor dat het verblijf helemaal leeg is, maak deze grondig schoon en zorg voor een schone laag bodembedekking. Houd in de gate dat de bodembedekking altijd zo droog mogelijk is.
• Er zijn verschillende middelen om je kuikens te helpen om coccidiose af te weren. Onze ervaring is dat Finecto+ Cox & Worm en Vita Vogel Gustoso Darmbalans zeer goed helpt.
• Extra vitaminen zijn daarnaast erg belangrijk voor een betere weerstand en helpt om de infectiedruk zo laag mogelijk te houden.

Het is erg intensief voor kuikens om de Eimeria-parasiet af te weren. Houd daarom je kuikens goed in de gate en zorg dagelijks vers drinkwater met hierin de supplementen voor een betere weerstand én tegen coccidiose.

Er zal binnen enkele dagen een verbetering te zien moeten zijn, vanaf het moment dat je begint met behandelen. En na één week zou de coccidiose-uitbraak onder controle moeten zijn.

Dierenverblijf behandelen na Coccidiose-uitbraak

Helaas zijn oöcysten immuun tegen de meeste ontsmettingsmiddelen. Hierdoor is het erg lastig om na een coccidiose uitbraak volledig van de ziekte af te komen.

Er zijn enkele opties die je hebt om te proberen zoveel mogelijk van de oöcysten uit te schakelen. Helaas kunnen deze wel gevaarlijk zijn voor zowel mens en dier, dus lees goed alle gebruiksaanwijzingen, gebruik, de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen en zorg dat de kippen niet in het verblijf kunnen komen wanneer je hiermee bezig bent.

• Het binnen- en buitenverblijf behandelen met ongebluste kalk (CaO). Door deze kalk nat te maken worden de verblijven ontsmet.  Dit is zeker niet zonder gevaar en lees daarom goed de gebruiksaanwijzing hiervoor. Ongebluste kalk is zeer agressief en mag niet in aanraking komen met mens of dier.
• Behandelen met gebluste kalk Ca(OH)2 is iets minder agressief, maar mag net zoals ongebluste kalk niet in aanraking komen met de huid en moet altijd op een veilige en verantwoordelijke manier gebruikt worden.
• Behandelen met Landbouwkalk CaCO₃ is de minst agressieve variant, maar kan daardoor ook minder effectief zijn.
• Behandelen tegen oöcysten met Ammoniak is ook zeer effectief, maar dit komt ook zeker niet zonder risico's. Hoge concentraties Ammoniak zijn namelijk erg giftig voor mens en dier.

Wil je niet direct met agressieve ontsmettingsmiddelen beginnen? Dan kan je beginnen met het hok regelmatig helemaal leeghalen en vervolgens schoonmaken met een stoomreiniger. Stoom kan namelijk ook al zeer effectief zijn om toekomstige uitbraken te voorkomen.